توسعه دوره های آموزش فارسی به غیرفارسی زبانان و تدوین کتاب های مختلف آموزشی مرتبط در این زمینه، تحولی فرهنگی است که با وجود آثار مثبت آن کاستی هایی را نیز به همراه دارد. مهمترین این نقص ها گستره آزمون سازی زبان و به ویژه نبود آزمون بسندگی زبان فارسی است. این مقاله به تعریف و اهمیت آزمون سازی زبان و ارتباط آن با دوره های آموزش زبان فارسی پرداخته است. در این پژوهش ضمن ساخت یک نمونه آزمون بسندگی زبان فارسی با تاکید بر آزمون های شنیدن، خواندن و دستور، روایی و پایایی آزمون سنجیده شد. برای روایی سنجی آزمون، از فرآیندی دو مرحله ای، شامل تحلیل داده های بازنگری سه دانشجوی خارجی دوره دکترای زبان و ادبیات فارسی و بهره گیری از نظریه بحث در سنجش روایی بهره گرفته شد. پایایی آزمون نیز به شیوه آلفاکرونباخ محاسبه شد. نویسنده همچنین به دلیل ابعاد مهم و تاثیرگذار آزمون در قلمرو سیاسی و فرهنگی کشور، به تولید و روایی سنجی آزمون ملی بسندگی زبان فارسی توجه کرده است.

اهمیت برخورداری از توانمندی گوش کردن در زندگی دانشگاهی دانشجویان قابل انکار نیست. افراد برای انجام بسیاری از فعالیت های دانشگاهی شان نیازمند برخورداری از این مهارت هستند. از همین رو سنجش این توانمندی بخش بسیار مهمی از آزمون های بسندگی زبان فارسی را به خود اختصاص می دهد از جمله آزمون زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد که به عنوان معیاری برای سنجش دانشجویان غیرفارسی زبان برای ورود به دانشگاه های ایران، در برخی شهرهای ایران و عراق برگزار می گردد. در این پژوهش با کمک مدل آماری رش، به بررسی بخش گوش کردن این آزمون پرداختیم. نتایج نشان داد که پایایی آزمون 66/0 است که برای یک آزمون سرنوشت ساز میزان پایینی به حساب می آید. همچنین نقشه رایت بیانگر این نکته بود که سوالات آزمون عمدتا در سطح زبان آموزان متوسط و یا ضعیف هستند. برای بهبود کیفیت پایایی آزمون پیشنهاد می شود که در طراحی آزمون از انواع دیگر متون مانند مشاوره ها و گفتگوها نیز استفاده شود. از نظر نوع مطابقت، سوالات آزمون عمدتا از نوع محل یابی و یا سلسه ای هستند، قرار گرفتن تعداد بیشتری پرسش از نوع ترکیبی و تولیدی می تواند به سخت تر شدن سوالات بیانجامد. به طور کلی آزمون بسندگی زبان فارسی فردوسی بیشتر به سنجش توانمندی تشخیص واژگان کلیدی و درک جزییات متن می پردازد. درک کارکرد ارتباطی پاره گفتارها، نتیجه گیری کردن برمبنای رابطه بین عناصر موجود در متن، پیونددادن اطلاعات یک متن شنیداری و یک متن خواندن از جمله توانمندی های دیگر است که استفاده از آنها می تواند سطح دشواری آزمون را ارتقاء دهد.

مهارت خواندن و درک مطلب و محیط دانشگاه پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند و ضعف و ناتوانی در این مهارت می تواند به زندگی دانشگاهی دانشجویان لطمه ای جدی بزند. از همین رو سنجش این توانمندی بخش بسیار مهمی از آزمون های بسندگی زبان فارسی برای غیر فارسی زبانان را به خود اختصاص می دهد؛ ازجمله آزمون زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد که بیش از چهار سال است به عنوان معیاری برای سنجش دانشجویان غیرفارسی زبان برای ورود به دانشگاه های ایران، در برخی شهرهای ایران و عراق برگزار می شود. در این پژوهش با کمک مدل آماری رش، به بررسی داده های گردآوری شده بخش خواندن یکی از آزمون های برگزارشده در مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد پرداختیم. بررسی ها حاکی از این بود که پایایی بخش خواندن آزمون 76/0 است که برای یک آزمون سرنوشت ساز رقم بالایی به شمار نمی آید. همچنین نقشه آزمودنی-پرسش، بیانگر این نکته بود که سوالات آزمون عمدتا در سطح داوطلبان متوسط هستند. اما نقطه قوت این آزمون را می توان تعداد نسبتا زیاد پرسش ها و نیز تنوع آنها از نظر نوع اطلاعات خواسته شده دانست. مقایسه آزمون با مبانی نظری ارائه شده توسط طراحان تافل این امکان را فراهم کرد تا راهکارهایی برای بهبود پایایی آزمون ارائه بدهیم. سوالات آزمون بسندگی فارسی دانشگاه فردوسی مشهد از نظر نوع مطابقت، عمدتا از نوع محل یابی و یا سلسله ای هستند و پرسش هایی از نوع ترکیبی و تولیدی می تواند به سخت تر شدن سوالات بینجامد. اگر از منظر اهداف خواندن به آزمون نگاهی بیندازیم، مشاهده می کنیم که سوالات عمدتا متناسب با اهداف خواندن برای پیداکردن اطلاعات و نیز خواندن برای رسیدن به درک مقدماتی هستند. به نظر می رسد که این آزمون به سوالاتی متناسب با اهداف خواندن برای یادگیری و نیز هدف خواندن برای ادغام اطلاعات در بین چند متن مختلف نیاز دارد که از سطح دشواری بالاتری برخوردار هستند.

گسترش آموزش زبان فارسی در مؤسسه ها و مراکز دانشگاهی مختلف در ایران و تقاضای فارسی ­, آموزان خارج از ایران برای شرکت در این دوره­,ها به دلایل گوناگونی، دست اندرکاران امر را بر آن داشت تا شیوه واحدی را برای سنجش میزان دانش زبانی فارسی آموزان ارائه کنند. این امر سبب طراحی آزمون­, های سامفا و آمفا شد. در این راستا، مرکز زبان فارسی دانشگاه الزهرا هم بنا به اعلام نیازِ یکی از مراکز آموزش زبان فارسی، اقدام به طراحی یک آزمون بسندگی با نام آسپا نمود. مقاله حاضر، به بررسی زوایای مختلف این آزمون و میزان پایایی و روایی آن می ­, پردازد. تعداد فارسی ­, آموزان شرکت کننده در این مطالعه 41 نفر از دانشجویان دوره­, های آموزش زبان فارسی در شهر مشهد بودند. یافته های این آزمون نشان می­, دهد که بخش واژگان و دستور از سطح آسانی بیشتر و نوشتن از سطح سختی بالاتری در جامعة آماری موردِ بررسی برخوردار است. لازم به گفتن است که برای سنجش پایایی این آزمون از روش آلفای کرونباخ و به منظور سنجش میزان روایی محتوایی آن از دیدگاه های 20 کارشناس آموزش زبان فارسی به غیرفارسی ­, زبانان بهره گرفته شد. نتایج این بررسی نمایانگر آن است که این آزمون دارای پایایی و روایی محتوایی مناسبی است. بررسی شاخص روایی محتوایی این آزمون نشان می­, دهد که مهارت­, های دستور و نوشتن با کسب 90% دیدگاهِ مساعد کارشناسان، بالاترین میزان و در پرسش های مربوط به مهارت خواندن کمترین روایی محتوایی را دارد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که آسپا به عنوان آزمون سنجش سطح بسندگی زبان فارسی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن برای سنجش مهارت­, های زبانی فارسی ­, آموزان استفاده کرد.

این مقاله گزارشی است در زمینه مقایسه آزمون تکمیل متن چند گزینه ای و آزمون تک به عنوان ابزارهای سنجش بسندگی انگلیسی به عنوان زبان خارجی. پس از انجام مراحل لازم برای تهیه آزمون تکمیل متن چند گزینه ای و آزمون تک آن دو با هم مقایسه گردید. ملاک تجربی برای روایی سنجه ای آزمونها آزمون تعیین قوه دانشگاه کمبریج بود. هر دو نوع آزمون از نظر روایی و پایایی قابل قبول بودند ولی آزمون تکمیل متن چند گزینه ای از نظر پایایی، روایی، آسانی ماده ها، قدرت تمیز ماده ها، و سهولت تصحیح برتر از آزمون تک بود.

با توجه به آینده بکارگیری یک سیستم یادگیری دوگانه، آگاهانه و غیر آگاهانه، در تئوری ها و پژوهش های زبان دوم، الیس (2006) بر این باور است که بررسی های بیشتر پیرامون چنین تمایزی برای مدل سازی و دریافت بهتر مهارت بسندگی زبان دوم و توانایی اندازه گیری و سنجش آن مفید و حائز اهمیت است. این پژوهش قابلیت دسترسی متفاوت دانش آگاهانه و غیر آگاهانه دستور زبان را برای مهارت بسندگی دانشجویان زبان انگلیسی بررسی کرده است. شرکت کنندگان در این مطالعه 160 دانشجوی زبان انگلیسی بودند که در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه شهرکرد تحصیل می کردند. مجموعه ای از آزمونها شامل آزمون سنجش صحت قواعد دستور زبان با مدت زمان محدود و همین آزمون بصورت تشریحی و بدون مدت زمان خاص و نیز آزمون تافل برای جمع آوری اطلاعات استفاده شدند. مجموعه ای از آزمونهای سنجش ضریب همبستگی برای بررسی سهم های دو دانش آگاهانه و غیر آگاهانه دستور زبان در آزمون تافل و بخشهای مختلف تافل محاسبه شدند. نتایج بدست آمده هیچگونه همبستگی آماری حائز اهمیتی بین نمرات دانش غیرآگاهانه و نمرات آزمون تافل نشان نداد، اما همبستگی خوبی بین نمرات دانش آگاهانه و نمرات آزمون تافل دیده شد. همچنین رابطه متوسطی بین دانش آگاهانه و اجزای مهارت بسندگی وجود داشت. اما هیچ رابطه ای بین دانش غیرآگاهانه و اجزای تشکیل دهنده مهارت بسندگی دیده نشد. همچنین آزمون استاندارد رگرسیون نشان داد که دانش آگاهانه دستور زبان توانست مهارت بسندگی این دانشجویان را در زبان انگلیسی بهتر پیش بینی کند. با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد یادگیری دانش آگاهانه دستور زبان انگلیسی در جاهایی که انگلیسی، زبانی خارجی محسوب می شود ضروری است و احتیاج به بررسی بیشتری دارد بویژه زمانی که هدف اولیه کسب مهارت بسندگی شناختی آکادمیک است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

هدف اصلی این تحقیق بررسی ارتباط به کارگیری راهبردهای یادگیری در فرآیند یادگیری زبان انگلیسی و مهارت زبانی آنها در میان دانشجویان زبان انگلیسی می باشد. این گروه شامل 189 دانشجوی سال اول زبان انگلیسی بوده که به روش نمونه گیری تصادفی گروهی از میان 368 دانشجوی سال اول زبان انگلیسی دانشگاه آزاد اسلامی رودهن انتخاب شده اند. در این تحقیق از پرسش نامه راهبردهای یادگیری زبان آکسفورد (SILL) و نسخه آزمون سنجش بسندگی زبان انگلیسی تافل (ETS) سال 2003 استفاده شده است. یافته های این تحقیق نمایانگر وجود همبستگی میان به کارگیری راهبردهای یادگیری و سطح مهارت زبان انگلیسی این دانشجویان می باشد. علاوه بر این، تفاوت قابل ملاحظه ای بین دانشجویان دختر و پسر در به کارگیری راهبردهای یادگیری و سطح مهارت آنها مشاهده نشده است.

پژوهش پیش رو در تلاش است که با نیازسنجی مخاطبان (دانش آموختگان و دانشجویان مقطع دکتری) به بررسی و آسیب شناسی آزمون های بسندگی زبان انگلیسی وابسته به وزارت عتف و دانشگاه های ایران بپردازد و پس از آن آزمونی استاندارد و یکسان را به عنوان آزمونی واحد پیشنهاد دهد. بدین منظور پس از موضوع بندی پاسخ های کیفی که از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 30 نفر اعضای هیات علمی (19 زن و 11مرد) و 35 نفر دانش آموختگان و دانشجویان مقطع دکتری (13 زن و 22 مرد) از شهرها و رشته های گوناگون در دانشگاه های سراسر ایران گرفته شد، پرسشنامه ای محقق ساخته تدوین شد و به جهت اعتباریابی پرسشنامه طراحی شده ابتدا از 200 نفر دانش آموخته یا دانشجوی مقطع دکتری (117 مرد و 83 زن) دانشگاه های سراسر ایران از رشته های گوناگون (نمونه در دسترس) خواسته شد به پرسشنامه پاسخ دهند و پس از آن نیز 442 نفر (223 مرد و 219 زن) شامل دانش آموخته دکتری (57 نفر)، دانشجوی دکتری (320 نفر) و عضو هیات علمی (65 نفر) به پرسشنامه اعتباریابی شده پاسخ دادند. بنابراین جامعه آماری در مجموع 642 نفر بوده است که نظر خود را در مورد آسیب شناسی آزمون های بسندگی زبان انگلیسی به لحاظ 4 معیار روایی، پایایی، تاثیر و عدالت آزمون بیان کرده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که شرکت کنندگان رضایت چندانی از آزمون های مذکور ندارند و معتقدند این آزمون ها براساس بریده هایی از آزمون های بین المللی تافل و آیلتس قدیمی تهیه می شوند و ملاحظات فرهنگی و بومی معمولا در آن ها رعایت نمی شوند. بنابراین، در پایان جهت ارتقای کیفی آزمون های بسندگی زبان انگلیسی در ایران پیشنهاداتی ارایه شده است.

پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی نقش توانایی های شناختی (توجه شنیداری /دیداری، سرعت پردازش، هوش سیال) و بسندگی عمومی زبان خارجه در درک شنیداری بپردازد. در مجموع 103 دانشجوی مقطع کارشناسی رشتة زبان انگلیسی در این پژوهش شرکت کردند. آزمون های توجه شنیداری و دیداری، سرعت پردازش، هوش سیال کلامی و غیرکلامی، بسندگی کلی زبان انگلیسی، و درک شنیداری به شرکت کنندگان داده شد. نتایج نشان داد که مقیاس بسندگی زبان انگلیسی دارای بالاترین همبستگی با آزمون شنیداری بود و پس از آن توجه و سرعت پردازش بالاترین همبستگی را داشتند. تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که 16 درصد از واریانس درک شنیداری با عوامل شناختی توضیح داده می شود. با افزودن بسندگی زبان دوم به مدل رگرسیون در مرحلة دوم، 19 درصد دیگر به مجموع واریانس توضیح داده شده افزوده شد. به عبارت دیگر، بسندگی زبان خارجی، پس از کنترل توانایی های شناختی، می تواند 19 درصد واریانس درک شنیداری را تبیین کند. یافته های حاصل نشان می دهد که توانایی های شناختی تقریباً به اندازة بسندگی زبان خارجی در درک شنیداری موفق حائز اهمیت اند.